Naslov (srp)

Konstituisanje ženskog kanona u srpskoj prozi 1990-2010

Autor

Jovanović, Tatjana, 1966-

Doprinosi

Bošković, Dragan, 1970-
Rosić, Tatjana.
Garonja Radovanac, Slavica, 1957-
Nikolić, Časlav, 1983-

Opis (eng)

This dissertation, entitled Constructing women’s literary canon in the Serbian prose 1990-2010, aims to present the praxes of the literary canon formation, in order to reexamine its unquestioning sacred nature and to point out that it represents a cultural construct determined by the ideology. The introduction chapter of the thesis defines the origins and the history of the terms literary canon and Canon War that, in the late 1970’s and early 1980’s, brought up the desidealization, the crisis and the questioning of the literary canon. The theoretical framework of the thesis is based on the cultural studies which disprove the ideas of universalism, essentialism and autonomy of the literature towards the other social phenomena; the cultural studies consider a literary work not as a transcendental creation, but from the imminent point of view, and analyze the literature as a system of praxes whose elements (publishing houses, libraries, literary societies, cultural centers, institutes, universities, periodicals, literary awards, literary histories, anthologies, school programs) fortify the unbreakable links between the literature and the society. In addition, we also use poststructuralist approaches of the feminism, deconstruction, marxism, psychoanalysis. The comparison in the V chapter, pointing out different attitudes in Harold Bloom’s work The Western Canon: The Books and School of the Ages and in Sandra M. Gilbert’s and Susan Gubar’s The Madwoman in the Attic, The Woman Writer and the Nineteenth-Century Literary Imagination highlights completely opposite psychosocial context in which women writers are being formed compared to their male colleagues, and different psycho-symbolic implications of the literary canon. In the second chapter we present the canon reexamination that feminist art critics and historians have undertaken in the 1970’s and 1980’s. Having called into question the function of the canon’s formation and conservation, they redefined the bases of the history of art and the myths standing in its origins, pointing out its ideological and cultural foundation. The third part provides a historical overview of the Women’s studies (Female Studies, Feminist Studies), and its evolution towards the term of the Gender Studies. We also explain the difference between the terms sex and gender. At the end of the chapter, we point out certain specificities of the Serbian feminism and Women studies. The fourth chapter deals with the evolution of the anglo-saxon feminist literary criticism (pointing out the difference between feminist critique and gynocritics / gynocriticism) and the work of the French critics such as Julia Kristeva, Luce Irigaray et Hélène Cixous; we then highlight its main theoretical concepts and terms: women writing, écriture féminine, women authorship, as well as its impact on the literary canon reexamination. The fifth chapter sketches out the history of the cultural studies in Serbia 1990-2010. We then go on to analyze the status of the literature today and emphasize the economic circumstances of transition that have been in the background of the development of the Serbian feminist literary criticism. In the VI chapter, we provide a typological classification of the literary creation during the period 1990-2010 and focus on the creation of the women authors who have produced politically and gendered-conscious literature that has been neglected, ignored and forgotten. The reasons of this marginalization are studies through the analysis of the feminist literary periodicals (VII chapter), main literary awards and awarding criteria (VIII chapter), main histories of the Serbian literature for the period 1990-2010 (IX chapter) and main anthologies (X chapter). As counterweight to the mentioned canonization strategies which neglect women’s literary creation 1990-2010, the XI chapter presents the evolution, main fields and results of the Serbian feminist literary criticism, particularly its destabilization and redefinition of the canon. In addition, in the XIII chapter we aim to draw attention to the immense activity of Serbian feminist critics by presenting the main titles of feminist publications, and the list of men and women literary laureates. The final chapter draws up a list of the used bibliography.

Opis (srp)

U radu sa temom Konstituisanje ženskog kanona u srpskoj prozi 1990-2010. problematizuje se neupitnost književnog kanona i predstavljaju prakse koje kanon ispostavljaju kao kulturnu konstrukciju u koju je neminovno upisana ideologija. Teorijsku platformu rada čine studije kulture, koje odbacuju ideju univerzalizma, esencijalizma i autonomnosti književnosti u odnosu na druge društvene manifestacije, književno delo posmatraju imanentno, a ne transcendentno, a književnost proučavaju kao sistem praksi, čiji činioci (izdavačke kuće, biblioteke, književna društva, domovi kulture, kulturni centri, instituti, univerziteti, časopisi, književne nagrade, istorije književnosti, književne antologije, školski programi) potvrđuju argumentaciju o neraskidivosti veza između književnosti i društva. Rad se oslanja i na poststrukturalističke teorije, feminističku književnu kritiku, dekonstrukciju, marksizam, lakanovske i postlakanovske feminističke psihoanalitičke teorije. U Uvodu rada teorijski se tumači poreklo i istorijat pojmova književni kanon i kanonski rat, koji je krajem sedamdesetih i ranih osamdesetih godina XX veka uslovio dezidealizaciju i legitimizacijsku krizu književnog kanona. Upoređivanje konstitutivnih načela studija Zapadni kanon Harolda Bluma (Harold Bloom, The Western Canon: The Books and School of the Ages) i Luda žena na tavanu Sandre Gilbert i Suzan Gubar (Sandra M. Gilbert and Susan Gubar, The Madwoman in the Attic, The Woman Writer and the Nineteenth-Century Literary Imagination), pokazuje različit psihosocijalni kontekst u kome stasavaju žene pisci u odnosu na muške kolege, kao i sasvim različita rodna psihosimbolička investiranja u književni kanon. Revizija kanona koju su izvršile feminističke likovne kritičarke i istoričarke umetnosti sedamdesetih i osamdesetih godina XX veka, tema je II odeljka rada. Preispitavši funkciju čuvanja i funkciju normiranja kanona, kritičarke i istoričarke umetnosti su redefinisale temeljne preduslove tradicionalne istorije umetnosti i mitove koji je utemeljuju, i ukazale na njihovo ideološko i kulturno poreklo. Istorijat razvoja ženskih studija (Women`s Studies, Female Studies, Feminist Studies), kao i zamena termina ženske studije terminom rodne studije (Gender Studies) tema je III dela rada. Pojašnjena je definicija pojma pol/sex naspram pojma rod/gender i ukazano na specifičnosti feminizma i ženskih studija u Srbiji (na poluperiferiji). U IV odeljku predstavljaju se teorijski postulati feminističke književne kritike: iznose se metodološka i teorijska zapažanja o teoriji književne kritike, definiše se i predstavlja istorijat feminističke književne kritike. Analizira se anglo-američka feministička književna kritika: feministička kritika u užem smislu (feminist critique) i anglo-američka feministička književna kritika (gynocritics/gynocriticism). Predstavlja se i francuska feministička književna kritika, pojam l'écriture féminine i rad kritičarki Julije Kristeve, Lis Irigare i Elen Siksu (Julia Kristeva, Luce Irigaray, Helene Cixous). Teorijski se obrazlažu pojmovi: žensko pismo, žensko pisanje, žensko autorstvo i ispituje uticaj feminističke književne kritike na književni kanon. Pojava i razvoj studija kulture u Srbiji 1990-2010. predstavljeni su u V delu rada. Tumači se status književnosti danas i ukazuje na tranzicijske okolnosti kao pozadinu razvoja srpske feminističke književno-kritičke tradicije. U VI odeljku, pored tipologizacije književne produkcije 1990-2010, ukazuje se na žensko autorstvo, koje je stvorilo politički i rodno osvešćenu književnost, a ostalo zanemareno, ignorisano i prećutano. Istraživanje uzroka marginalizacije ženskog autorstva obavljeno je analizom: feminističkih književnih časopisa (VII odeljak), relevantnih književnih nagrada i principa nagrađivanja (VIII odeljak), relevantnih istorija srpske književnosti u navedenom periodu (IX odeljak) i analizom relevantnih književnih antologija (X odeljak). Kao suprotnost navedenim strategijama kanonizacije, koje prećutkuju i marginalizuju žensko autorstvo 1990-2010. u odeljku XI predstavljen je razvoj feminističke književne kritike u Srbiji, najvažnije oblasti i rezultati rada književnih kritičarki. Naročita pažnja je posvećena strategijama kojima su kritičarke destabilizovale i problematizovale književni kanon. U odeljku XIII, kao prilozi, donose se naslovi koji dokumentuju feminističko izdavaštvo, kao i popis laureata relevantnih književnih nagrada, što dokumentuje prećutkivanje ženskog autorstva. U XIV odeljku naveden je spisak korištene literature.

Jezik

srpski

Datum

2016

Licenca

Ovo delo je licencirano pod uslovima licence
Creative Commons CC BY-NC-ND 2.0 AT - Creative Commons Autorstvo - Nekomercijalno - Bez prerada 2.0 Austria License.

CC BY-NC-ND 2.0 AT

http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/2.0/at/