Naslov (srp)

Taksonomija, diverzitet i distribucija kišnih glista (Oligochaeta: Lumbricidae) Kosova i Metohije

Autor

Radosavljević, Slobodanka Lj., 1989-

Doprinosi

Trakić, Tanja, 1979-
Sekulić, Jovana, 1984-
Jakšić, Tatjana, 1965-
Ajtić, Rastko, 1976-

Opis (eng)

The subject of this doctoral dissertation is earthworms from the family Lumbricidae inthe territory of Kosovo and Metohija. Given the great wealth of lumbricidal fauna in the Balkansand Serbia, a review of the relevant literature has determined that the earthworm fauna in theterritory of Kosovo and Metohija is insufficiently researched. Therefore, the aim of this studywas to form a complete list of all previously recorded species in the research area, with data ondistribution, ecological features and zoogeographic characteristics, along with precise mappingof their distribution. During several years of field research, 26 taxa from 10 genera wererecorded. By combining this data with previously published results, the complete list ofearthworms in Kosovo and Metohija now includes 42 taxa from 13 genera. Six species wereregistered for the first time in the fauna of Kosovo (Aporrectodea handlirschi, Cernosvitoviaparatuleskovi, Cernosvitovia strumicae, Cernosvitovia treskavicensis, Dendrobaenavejdovskii, Lumbricus meliboeus). Zoogeographic analysis showed the dominance of peregrinespecies (33.33%), as well as the presence of endemics (26.19%). This is followed by the TransAegean (14.29%), Central-European (11.90%) and Alpine distribution types (7.14%). The leastrepresented are the Circum-Mediterranean, Atlanto-Mediterranean and Illyrian species with2.38% each. Ecological categories express a balance between endogeic (42.86%) and epigeicspecies (42.86%), while anecic (9.52%) and hydrophilic species (4.76) have the lowestfrequency. The indices of rarity, biodiversity and vulnerability varied across localities, with thehighest values recorded at sites near national parks, which was expected to be given the greaterconservation and biodiversity of these areas. In addition, an assessment of species vulnerabilitywas carried out in accordance with IUCN criteria, identifying five endangered and onevulnerable species. The application of the QBS index to assess the biological quality of landindicated significant differences between habitats, with the highest index in meadows, moderateto good quality for beech and oak forests, and the lowest value for arable land. A betterunderstanding of the role of lumbricidal fauna in the soil is an important step for the protectionand conservation of soil biodiversity.

Opis (srp)

Predmet istraživanja ove doktorske disertacije su kišne gliste iz familijeLumbricidae na teritoriji Kosova i Metohije. S obzirom na veliko bogatstvolumbricidne faune na Balkanu i u Srbiji, pregledom relevantne literature utvrđenoje da je fauna kišnih glista na području Kosova i Metohije nedovoljno istražena.Stoga je cilj ove studije bio da se formira kompletna lista svih do sada evidentiranihvrsta na istraživanom području, sa podacima o distribuciji, ekološkim osobenostimai zoogeografskim karakteristikama, uz precizno kartografisanje njihove distribucije.Tokom višegodišnjih terenskih istraživanja evidentirano je 26 taksona iz 10 rodova.Objedinjavanjem ovih podataka sa ranije publikovanim rezultatima, kompletna listakišnih glista Kosova i Metohije sada obuhvata 42 takona iz 13 rodova. Šest vrsta jepo prvi put je registrovano za faunu Kosova (Aporrectodea handlirschi, Cernosvitoviaparatuleskovi, Cernosvitovia strumicae, Cernosvitovia treskavicensis, Dendrobaenavejdovskii, Lumbricus meliboeus). Zoogeografska analiza pokazala je dominacijuperegrinih vrsta (33,33%), kao i prisustvo endema (26,19%). Zatim slede Trans-Egejski(14,29%), Centralno - evropski (11,90%) i alpski tip distribucije (7,14%). Najmanjesu zastupljene cirkum-mediteranske, atlanto-mediteranske i ilirske vrste sa po 2,38%.Ekološke kategorije izražavaju ravnotežu između endogeičnih (42,86%) i epigeičnihvrsta (42,86%), dok anecične (9,52%) i hidrofilne vrste (4,76) imaju najmanjuučestalost. Indeksi retkosti, biodiverziteta i ranjivosti varirali su polokalitetima, pri čemu su najviše vrednosti zabeležene na lokalitetima u blizininacionalnih parkova, koji su bili i očekivani s obzirom na veću očuvanost i biološkuraznovrsnost tih područja. Osim toga, izvršena je procena ugroženosti vrsta u skladusa IUCN kriterijumima, utvrđeno je pet ugroženih i jedna ranjiva vrsta. Primena QBSindeksa za procenu biološkog kvaliteta zemljišta ukazala je na značajne razlikeizmeđu staništa, s najvišim indeksom na livadi, umerenim do dobrim kvalitetom zabukove i hrastove šume, dok najnižu vrednost imalo je obradivo zemljište. Boljerazumevanje uloge lumbricidne faune u zemljištu, predstavlja važan korak za zaštitui očuvanje zemljišnog biodiverziteta.

Opis (srp)

-

Jezik

srpski

Datum

2025

Licenca

Ovo delo je licencirano pod uslovima licence
Creative Commons CC BY-NC-SA 3.0 AT - Creative Commons Autorstvo - Nekomercijalno - Deliti pod istim uslovima 3.0 Austria License.

http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/at/legalcode