Naslov (srp)

Bogorodica u srpskoj poeziji 20. veka

Autor

Đurđević, Đorđe, 1994-

Doprinosi

Bošković, Dragan, 1970-
Jerkov, Aleksandar, 1960-
Nikolić, Časlav, 1983-
Mladenović, Jelena, 1984-

Opis (srp)

Predmet istraživanja ove disertacije jeste poetsko konstituisanje Marije Bogorodice usrpskoj poeziji 20. veka. Kako u srpskoj nauci o književnosti još uvek nisu sprovedenaznačajnija marijanska čitanja naše poezije, tako se datom disertacijom otvara i prikazujevažno tematsko polje u srpskoj pesničkoj produkciji, koje je, osim zbog svog nesumnjivogestetskog kvaliteta, krucijalno i sa stanovišta teoloških i kulturološkihistraživanja. Kritički, poetički, kulturološki i književnoistorijski pogodna zauspostavljanje sintetičkog pogleda na dosadašnja fragmentarna istraživanja marijansketopike srpskog pesništva, ova se disertacija konstituiše na inovativnom čitanju srpskepoezije – na teopoetici, dakle, na interdisciplinarnom povezivanju teologije i nauke oknjiževnosti. U istraživanju polazimo od teoloških uvida u mariologiju – štopodrazumeva starozavetno-novozavetno uspostavljanje lika Marije Bogorodice, terasvetljavanje osnovnih postulata teotokologije (bogomajčinstvo, uvekdevstvenost,molitveno zastupništvo, itd.), kao i terminološkog razjašnjenja nazivȃ za disciplinuhrišćanske teologije koja proučava Bogorodicu (mariologija i(li) teotokologija),širokih etimoloških rasvetljavanja na polju teotokonimije, te istorijskog uspostavljanjaimena Marije Bogorodice u hrišćanskoj crkvi. Na tragu analitičko-sintetičkog,intertekstualnog, interdisciplinarnog, poststrukturalističkog, kao i teopoetskogmetoda pratimo pesničko konstituisanje Bogorodičinog lika u srpskoj poeziji, pratimopomeranje Marije kao znaka od teološke mariologije ka književnoj, te kroz različiteepohe, periode i stilske formacije srpske poezije 20. veka rasvetljavamo dinamikuknjiževnih procesa i književnih kontekstȃ usvajanja marijanske poetike, različitepoetske afirmacije Marije u zavisnosti od epoha, te otkrivamo one valence pesničkogteksta u kojima se on otvara za mariološko, time, na širem planu, za religiozno isakralno kao takvo. Permanentno prisustvo Marije Bogorodice u srpskom pesništvupokazuje da ona u istoriji srpske književnosti prolazi kroz različite semantičkemetamorfoze i simboličke transferencije, te, počev od Laze Kostića, koga sagledavamo ukontekstu ranijih pesnika koji su ostavili značajan trag u srpskoj književnoj mariologiji(Dimitrije Kantakuzin, Mavro Vetranović, Gavril Stefanović Venclović, RuđerBošković, Đorđe Marković Koder), naš korpus istraživanja zahvata pesnike moderne,Jovana Dučića i Milana Rakića, avangardne stihove Branka Ve Poljanskog, LjubomiraMicića, Dragana Aleksića, Dušana Vasiljeva, Rada Drainca, Miloša Crnjanskog iMomčila Nastasijevića, u čijim se pesmama već naziru i modernistička stremljenja VaskaPope, Ljubomira Simovića, Ivana V. Lalića, te postmoderno i savremeno marijanskopesništvo Milorada Pavića, Novice Tadića, Dragana Boškovića, Milosava Tešića, AneRistović...

Opis (srp)

-

Opis (eng)

The subject of research of this dissertation is the poetic constitution of the Virgin Mary in Serbianpoetry of the 20th century. Since significant Marian readings of our poetry have not yet beenconducted in Serbian literary science, this dissertation opens and presents a significant thematicfield in Serbian poetic production, which is crucial not only because of its undeniable poetic qualitybut also from the standpoint of theological and cultural research. Critically, poetically, culturally,and literary-historically suitable for establishing a synthetic view on the previous fragmentedresearch of the Marian topic in Serbian poetry, this dissertation constitutes itself on an innovativereading of Serbian poetry – on theopoetics, thus, on interdisciplinary linking of theology andliterary science.In our research, we start from theological insights into Mariology – which implies theestablishment of the figure of the Virgin Mary from the Old and New Testaments, as well aselucidating the basic postulates of Mariology (motherhood of God, perpetual virginity, etc.), aswell as terminological clarification of the name for the discipline of Christian theology that studiesthe Virgin Mary (Mariology and/or Theotokology), broad etymological clarifications in the fieldof Theotokonymy, and historical establishment of the name of the Virgin Mary (Theotokos) in theChristian Church. Following the path of analytical-synthetic, intertextual, interdisciplinary, post-structuralist, as well as theopoetic method, we follow the poetic constitution of the figure of theVirgin Mary in Serbian poetry, tracking the shifting of Mary from Theological Mariology toLiterary, and through different epochs of Serbian poetry in the 20th century, we elucidate thedynamics of literary processes and literary contexts of adopting Marian poetics, different poeticaffirmations of Mary depending on the era, and we discover those valences of poetic text in whichit opens up to Mariological, thus, on a broader level, to religious and sacred as such.The permanent presence of the Virgin Mary in Serbian poetry shows that she undergoesvarious semantic metamorphoses and symbolic transfers in the history of Serbian literature, andstarting from Laza Kostić, whom we perceive in the context of earlier poets who left a significanttrace in Serbian literary Mariology (Dimitrije Kantakuzin, Mavro Vetranović, Gavril StefanovićVenclović, Ruđer Bošković, Đorđe Marković Koder), our corpus of research covers modern poets,Jovan Dučić and Milan Rakić, avantgarde verses of Branko Ve Poljanski, Ljubomir Micić, DraganAleksić, Dušan Vasiljev, Rado Drainac, Miloš Crnjanski, and Momčilo Nastasijević, in whosepoems we already discern modernist aspirations of Vasko Popa, Ljubomir Simović, Ivan V. Lalić,as well as postmodern and contemporary Marian poetry of Milorad Pavić, Novica Tadić, DraganBošković, Milosav Tešić, Ana Ristović.

Jezik

srpski

Datum

2024

Licenca

Ovo delo je licencirano pod uslovima licence
Creative Commons CC BY-NC-ND 3.0 AT - Creative Commons Autorstvo - Nekomercijalno - Bez prerada 3.0 Austria License.

http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/at/legalcode